Η ομιλία του Χρήστου Χωμενίδη στην Ευρωβουλή, κατά την παραλαβή του βραβείου Ευρωπαϊκού βιβλίου για το βιβλίο του “ΝΙΚΗ”

 

«Ξεκίνησα να διηγούμαι την ιστορία μιας οικογένειας. Και έφτασα να διηγηθώ την ιστορία μιας χώρας.

Ξεκίνησα ένα γράμμα προς την κόρη μου, να της μιλήσω για τη συνονόματη γιαγιά της, τη μεγάλη Νίκη, η οποία είχε πεθάνει προτού η μικρή Νίκη γεννηθεί. Και έγραψα ένα μυθιστόρημα για τον ελληνικό 20ό αιώνα.

Ετσι άλλωστε δεν συλλαμβάνονται, έτσι δεν κυοφορούνται τα βιβλία μας; Εκείνο που νομίζεις πως χωράει σε ένα ποτήρι, αποδεικνύεται ποτάμι, χείμαρρος που φουσκώνει και παρασύρει και εσένα τον ίδιο. Δεν υπάρχει για τον συγγραφέα μεγαλύτερη ευλογία από τη στιγμή που οι ήρωες του ζωντανεύουν, κινούνται αυτόνομα, τον εκπλήσσουν. Τον μαγεύουν.

Η “Νίκη” γράφτηκε στην Αθήνα και στην Κέρκυρα. Σε βεράντες και σε καφενεία και σε ακρογιαλιές ακόμα, με τη θάλασσα να σκάει δυο μέτρα από το λάπτοπ μου.

Γράφτηκε κατά την πιο δύσκολη περίοδο της πρόσφατής μας Ιστορίας. Οταν τη χρεοκοπία του ελληνικού κράτους, το 2010, είχε ακολουθήσει η βαθιά κοινωνική κρίση. Κυρίως δε ο διχασμός, η μισαλλοδοξία. Η ακράδαντη πεποίθηση των μεν ότι για όλα φταίνε οι δε. Πως ο απέναντί σου ευθύνεται για ό,τι εσύ υποφέρεις. Και πρέπει να πληρώσει. Και του αξίζει να συντριβεί.

Εγώ ωστόσο ήξερα ότι ποτέ δεν είναι έτσι. Είχα ως παιδί ζήσει με τις γιαγιάδες, με τους παππούδες μου. Με τις θείες και με τους θείους μου. Μου είχαν μεταφέρει εμπειρίες εθνικών θριάμβων και καταστροφών και εμφυλίων πολέμων και ανατάσεων και φρικαλεοτήτων. Κι αν κάτι είχα καταλάβει, ήταν πως στην κάθε παράταξη υπάρχουν ήρωες και καθάρματα. Ανθρωποι με συναίσθηση και ενσυναίσθηση. Κι άνθρωποι κυνικοί, που ορέγονται μόνο την εξουσία. Είτε απλώς τη βολή τους.

Στη “Νίκη”, ο 21ος αιώνας κοιτάει, επανεξετάζει τον 20ό. Το τώρα στρέφεται στο τότε για να αντλήσει πολύτιμα συμπεράσματα. Το ξέρουμε δα ότι το μέλλον μαγειρεύεται στον φούρνο του παρόντος με τα υλικά του παρελθόντος.

Μόλις πληροφορήθηκα την καταπληκτική τιμή που μου επιφυλάξατε, είπα το εξής: “Μέσω της τέχνης, η Ελλάδα μπορεί να ξανασυστηθεί στον κόσμο”.

Την ένδοξή μας αρχαιότητα, τους τραγικούς ποιητές, τους κλασικούς φιλόσοφους, τον Σολωμό και τον Καβάφη, τον Γιαννούλη Χαλεπά και τον ζωγράφο Θεόφιλο, τον Σεφέρη και τον Ελύτη, ό,τι γοήτευσε τον Βύρωνα και τον Ουγκώ, τους αδελφούς Ντάρελ και τον Χένρυ Μίλερ, τον Ζυλ Ντασέν και τον Λέοναρντ Κοέν, δεν τα αποκηρύσσουμε. Τα περιέχουμε. 

Μπορούμε ωστόσο, εμείς, οι Έλληνες του 21ου αιώνα, να τα υπερβούμε. Να σπάσουμε τα στερεότυπα. Να πλάσουμε δικούς μας, καινούργιους μύθους. Το φως είναι εκεί. Η γλώσσα είναι εκεί.

Μακάρι η βράβευση της “Νίκης” να αποτελέσει αφορμή για να στρέψει η Ευρώπη το βλέμμα προς τη σημερινή Ελλάδα. Να αναζητήσει τους ποιητές, τους συγγραφείς, τους παραστατικούς καλλιτέχνες, τους εικαστικούς της. Είναι πολλοί και πολύ ταλαντούχοι. Σας το εγγυώμαι.

“Με την Ελλάδα με συνδέει μια κλωστή” είχε γράψει ένας σπουδαίος ποιητής. Ο Αγγελος Σικελιανός. “Ομως αυτή η κλωστή είναι η ζωή μου”. Ισχύει στο ακέραιο για εμένα. Ισως να ισχύει λίγο και για εσάς. 

Χαιρετώ τις εκδότριές μου. Την Τζούντιθ Γκούρεβιτς, του νεοϋορκέζικου “The Other Press”. Τη Λιζ Σαστελού, του γαλλικού “Viviane Hamy». Κυρίως δε την ελληνίδα προπονήτρια και εμψυχώτριά μου – διότι αυτό δεν κάνει ένας άξιος εκδότης; Την Αννα Πατάκη.

Στέλνω το πιο μεγάλο, το πιο ζουμερό φιλί, στους φίλους μου, στις πιο αγαπημένες μου γυναίκες, που η μια τους έκανε κοπάνα από το σχολείο για να είναι απόψε, εδώ, κοντά μας. Η βράβευσή μου από εσάς είναι –το ξαναλέω– η μεγαλύτερη τιμή που μου έχει γίνει ποτέ. 

Νιώθω ευγνώμων. Μέσα από την καρδιά μου, σας ευχαριστώ».

 

Τα γεγονότα πίσω από την κρίση κόστους στο φυσικό αέριο

Δούκας Χάρης

19.10.2021, ΤΟ ΒΗΜΑ

H τιμή του φυσικού αερίου έχει εκτιναχθεί, συμπαρασύροντας κάθε υπηρεσία ή μεταποίηση που το χρησιμοποιεί. Ποια γεγονότα βρίσκονται πίσω από την έκρηξη τιμών που έχει οδηγήσει στην τέλεια ενεργειακή καταιγίδα;

Από την αρχή του έτους, σχεδόν ταυτόχρονα με την επανεκκίνηση των οικονομιών από την πανδημία και την αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης, παρουσιάστηκαν σημαντικά τεχνικά προβλήματα σε υποδομές παραγωγής και μεταφοράς φυσικού αερίου. Στην Αυστραλία, που προμηθεύει με μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου τη Βορειανατολική Ασία, δύο σταθμοί (στο Longford και στο Gorgon) τέθηκαν εκτός λειτουργίας για τεχνικούς λόγους, οδηγώντας σε δεκαπλασιασμό των τιμών. Στην Ευρώπη, ο νορβηγικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο Snøhvit, λόγω φωτιάς, εδώ και έναν χρόνο είναι κλειστός. Πυρκαγιά σημειώθηκε επίσης σε έναν από τους βασικούς σταθμούς LNG της Gazprom (στο Novy Urengoy), πλήττοντας περαιτέρω την ελλιπή προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, λόγω του τυφώνα Ida στον Κόλπο του Μεξικό, που έπληξε εγκαταστάσεις εξόρυξης, η μείωση της παραγωγής έφτασε στο 90%. Οι ροές αερίου επηρεάστηκαν επίσης από προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως ήταν η συμφόρηση στο κανάλι του Παναμά τον χειμώνα, που οδήγησε ακόμα και σε 15 ημέρες αναμονή για πλοία που μετάφεραν LNG από τις ΗΠΑ στη Βορειοανατολική Ασία.

Προφανώς υπήρξαν και γεωπολιτικά παιχνίδια, όπως της Ρωσίας, με τον υπουργό ενέργειας Αλεξάντερ Νόβακ να τονίζει από τη μία πως η Ρωσία «είναι έτοιμη να ενισχύσει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη» και από την άλλη να ζητάει ως αντάλλαγμα την έγκριση και πιστοποίηση του υποθαλάσσιου αγωγού Nord Stream 2.

Τα πιο σημαντικά όμως γεγονότα δεν αφορούν γεωπολιτικά παιχνίδια (που άλλωστε πάντα υπήρχαν), ούτε  απρόσμενες επισκευές και προβλήματα τροφοδοσίας. Αφορούν τις επιδράσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Αρχές του 2021, ένα πολύ ισχυρό κύμα ψύχους στη Βορειανατολική Ασία έπληξε την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, τρεις από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Αυτό το φαινόμενο είχε ως αποτέλεσμα τη δραματική αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου (και του άνθρακα) στην Κίνα, οι οποίες έφτασαν σε ιστορικό υψηλό 6ετίας και 8ετίας αντίστοιχα. Παρόμοια ζητήματα αντιμετώπισε και η Ιαπωνία, που λόγω της περιορισμένης πυρηνικής ηλεκτροπαραγωγής και της έλλειψης ορυκτών πόρων είναι ευάλωτη στις αυξομειώσεις των τιμών των καύσιμων. Ανάλογο φαινόμενο παρατηρήθηκε και στις ΗΠΑ, στην Πολιτεία του Τέξας.

Λίγους μήνες μετά, είχαμε έντονες ξηρασίες στην Τουρκία, στη Βραζιλία και στην Καλιφόρνια, που οδήγησαν στη μείωση της ηλεκτροπαραγωγής από υδροηλεκτρικές μονάδες, η οποία αντισταθμίστηκε από φυσικό αέριο. Ειδικά η Βραζιλία αντιμετώπισε ίσως τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 100 ετών. Καθώς το 70% της ηλεκτροπαραγωγής της βασιζόταν στα υδροηλεκτρικά, αυξήθηκαν σημαντικά οι εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ, οι οποίες συνακόλουθα μείωσαν την τροφοδοσία της Ευρώπης αλλά και της Ελλάδας κατά 50% (σε σχέση με πέρυσι).

Στην Ευρώπη, είχαμε επιπρόσθετα μία σημαντική μείωση της ταχύτητας των ανέμων σε αρκετές χώρες. Είναι γνωστό πως οι τιμές στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μειώνονται όταν φυσάει. Στη χώρα μας, για παράδειγμα, όταν έχουμε πολύ αέρα, όπως στις 6 Σεπτέμβρη, που το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας καλύφθηκε από ανανεώσιμες, έχουμε τις χαμηλότερες τιμές μεταξύ όλων των χωρών στην Ευρώπη.

Η κλιματική κρίση μάς έχει ήδη διδάξει να περιμένουμε το απροσδόκητο. Οι παραδοσιακές πολιτικές και τα αντίστοιχα μοντέλα αιτιοκρατικής προβλεψιμότητας δεν επαρκούν. Για την ενίσχυση της ευστάθειας του ενεργειακού τομέα, οι νέες υποδομές σε διασυνδέσεις και σε συστήματα αποθήκευσης πρέπει να προχωρήσουν με μεγαλύτερη ταχύτητα. Αλλαγές χρειάζονται και σε ρυθμιστικό επίπεδο, όπως είναι η εισαγωγή νέων εργαλείων που να εμπεριέχουν ασφάλιστρα κινδύνου έναντι ακραίων διακυμάνσεων. Επιπλέον, η οργάνωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να δομηθεί διαφορετικά, στη βάση άλλων παραμέτρων, όπως του μέσου συνολικού κόστους ενέργειας, που διαμορφώνεται από μακροχρόνιες συμβάσεις προμήθειας σε σταθερές τιμές και όχι από τις εκάστοτε χρηματιστηριακές διακυμάνσεις.

Οι πολιτικές στις νέες συνθήκες πρέπει να σχεδιάζονται με μία μόνο βεβαιότητα. Αυτή της αβεβαιότητας.

Ο κ. Χάρης Δούκας είναι αν. καθηγητής ΕΜΠ.

 

Ο Θάνατος και η Κόρη  ^(*)

Ηλίας Μαγκλίνης

21.07.2021 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ερχονται κάποιες νύχτες που ξυπνάω μέσα στο σκοτάδι, σηκώνομαι και πάω και τις κοιτάζω. Δεν ξέρω τι ακριβώς πάω να φροντίσω. Και οι δύο κόρες μου κοιμούνται ήσυχα στα κρεβάτια τους. Τι θα μπορούσαν να πάθουν;

Είναι όμως κάτι που μου συμβαίνει –αυτή η ακαθόριστη, θολή ανησυχία– κάθε φορά που διαβάζω ειδήσεις σαν και αυτή από τα Γλυκά Νερά και τη Φολέγανδρο. Ή της Ελένης Τοπαλούδη, λίγο παλαιότερα.

Σκέφτομαι ότι κάτι ανάλογο μπορεί να έκανε και ο πατέρας ή η μητέρα ενός τέτοιου κοριτσιού όταν ήταν μικρή. Να τις κοιτάζουν μέσα στη νύχτα, ότι είναι σκεπασμένες, ότι δεν έχουν ιδρώσει, ότι δεν έχουν εφιάλτες.

Σκέφτομαι ότι ίσως κάτι τέτοιο να έκαναν και αυτοί οι γονείς βλέποντας τα κορίτσια τους να μεγαλώνουν. Θα φρόντιζαν να είναι ασφαλή. Για να ζήσουν τη ζωή τους. Και να μη βρεθεί κάποιος και να τα πνίξει με ένα μαξιλάρι ή να τα σπρώξει στα βράχια ή να κάνει κάτι ακόμα πιο ειδεχθές, όπως στην υπόθεση της Τοπαλούδη. 

Ξέρεις ότι τότε δεν θα είσαι εκεί, μαζί της, να μπεις ανάμεσα σε αυτόν και σε εκείνη. Ανάμεσα στον Θάνατο και στην Κόρη. Θα ξυπνήσεις μέσα στη νύχτα και θα πας στο παιδικό της δωμάτιο, αλλά εκείνη δεν θα είναι εκεί.

Κανονικά, αυτό είναι το ωραίο, το φυσικό: το παιδί να έχει γίνει κοπέλα, γυναίκα, και να τραβάει τον δρόμο της, να γνωρίζει αγόρια, να γιορτάζει το σώμα της, να ερωτεύεται, να εργάζεται, να ζει.

Και κάπου εκεί, να παραμονεύει ο εφιάλτης με τη μορφή ενός άνδρα με διογκωμένο εγώ, ακριβώς επειδή έχει έναν τόσο ελλειμματικό εαυτό. Για να την εμποδίσει να ζήσει κάποιος που θέλει να αισθανθεί «πολύ άνδρας», ακριβώς επειδή είναι τόσο λίγο: ξίγκια από φονικούς μυς.

Ο Θάνατος είναι ένα ζωντανό πτώμα που έχει τη μορφή ενός «κανακάρη», ενός αγοριού που δεν θα μεγαλώσει ποτέ για να γίνει άνδρας. Ο Θάνατος έχει τη μορφή ενός κουτού αγοριού που θα αναρωτιέται πώς έγινε και βρέθηκε στη φυλακή.

Στο μεταξύ, η Κόρη (μία ακόμα…) έχει χαθεί. Εχει απομείνει η εικόνα ενός κοριτσιού που κοιμάται ήσυχο τις νύχτες κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των γονιών του. Ο χρόνος σταμάτησε εκεί.

Είναι λες και εκείνο το αριστουργηματικό δεύτερο μέρος του κουαρτέτου εγχόρδων «Ο Θάνατος και η Κόρη» ο Φραντς Σούμπερτ να το έγραψε για όλα αυτά τα κορίτσια που δεν τα άφησαν ποτέ να ζήσουν.

 

(*) στον ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ απονεμήθηκε πρόσφατα το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2020, κατά πλειοψηφία, για το έργο του «Είμαι όσα έχω ξεχάσει. Μια αληθινή ιστορία», εκδόσεις Μεταίχμιο.

(**) “Ο θάνατος και η Κόρη” Death and the Maiden (1994) είναι ένα πολιτικό θρίλερ που σκηνοθέτησε ο Ρομάν Πολάνσκι, βασισμένο στο βιβλίο του DORFMAN ARIEL με τον ομώνυμο τίτλο. Υπόθεση: Το 1990, η Πολίνα Εσκομπάρ ζει μαζί με τον σύζυγό της στη Χιλή και προσπαθούν να ξεπεράσουν τις πληγές του παρελθόντος, καθώς υπήρξε θύμα της δικτατορίας του Πινοσέτ. Στα φοιτητικά της χρόνια απήχθη βιαίως, υπέστη βασανιστήρια και επαναλαμβανόμενους βιασμούς (υπό τον ήχο του έργου ο Θάνατος και η Κόρη του Σούμπερτ). Οι ζωές τους όμως θα αναστατωθούν και πάλι, όταν ένας άντρας εισβάλει αναπάντεχα στη ζωή τους, που μοιάζει πολύ με τον βασανιστή της Πολίνα. ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!

 

Η Νέα Γεωπολιτική της Ενέργειας

Δούκας Χάρης

απο το Βήμα της Κυριακής

Εχουν περάσει 5 χρόνια από τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και η παγκόσμια προσπάθεια μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στην καθαρή ενέργεια επιταχύνεται. Η Ευρώπη πρωτοστατεί, θέλοντας να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη (μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου) ήπειρος μέχρι το 2050. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα ακολουθούν, ανακοινώνοντας πως θα μηδενίσουν τις εκπομπές άνθρακα έως το 2050, ενώ η Κίνα δεσμεύτηκε να το καταφέρει πριν από το 2060.

Πολλοί, όπως ο «Economist», υποστηρίζουν πως αυτός ο εν εξελίξει μετασχηματισμός της ενεργειακής βιομηχανίας θα αλλάξει την παγκόσμια τάξη πραγμάτων και τη γεωπολιτική ισχύ για πάντα. Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες, όπως αυτές του Περσικού Κόλπου, θα κινδυνεύσουν με κατάρρευση, η Ρωσία θα χάσει την ισχύ της και νέες χώρες θα κυριαρχήσουν. Επιβεβαιώνονται αυτές οι προβλέψεις από τις μέχρι τώρα εξελίξεις;

Στην πραγματικότητα, οι γεωπολιτικές επιπτώσεις της μετάβασης είναι πιο πολύπλοκες. Παρ’ όλο που η ζήτηση πετρελαίου μειώνεται, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και η Σαουδική Αραβία συνεχίζουν να πωλούν σε ικανοποιητικό βαθμό. Και αυτό γιατί η εξόρυξη εκεί διενεργείται σε χαμηλά βάθη, με πολύ μεγάλη οικονομική απόδοση, μικρή διαρροή μεθανίου και πολύ χαμηλά ποσοστά ανάφλεξης. Ακόμη λοιπόν και σε αυτή τη φάση μειούμενης ζήτησης, το μερίδιο της παραγωγής τους στον OPEC (Οργανισμό Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών) αυξάνεται, ως αποτέλεσμα της ανταγωνιστικότητας τους σε σχέση με τις άλλες χώρες. Αυτή τη δυνατότητα που ακόμα διατηρούν, προσπαθούν να την αξιοποιήσουν ώστε να προχωρήσουν με ταχύτητα στη διαφοροποίηση των οικονομιών τους. Ο στόχος τους είναι να αποτελέσουν, στη μετά πετρελαίου εποχή, χώρες εξαγωγής φθηνής καθαρής ενέργειας, είτε με τη μορφή ηλεκτρισμού, είτε κυρίως με τη μορφή καυσίμων, όπως το υδρογόνο και η αμμωνία, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εργοστάσια, κτίρια και μεταφορές.

Η Σαουδική Αραβία, για παράδειγμα, που έχει άφθονο ηλιακό δυναμικό, έχει ξεκινήσει έργα δισεκατομμυρίων δολαρίων για την παραγωγή «πράσινου υδρογόνου». Επιπλέον προχωράει στην παραγωγή «μπλε αμμωνίας», που συνίσταται στη μετατροπή υδρογονανθράκων σε υδρογόνο και εν συνεχεία σε αμμωνία, δεσμεύοντας τα υποπροϊόντα διοξειδίου του άνθρακα. Εχει μάλιστα ήδη στείλει το πρώτο εμπόρευμα «μπλε αμμωνίας» στον κόσμο στην Ιαπωνία. Η τελευταία στοχεύει να καταστεί ηγέτιδα δύναμη στη χρήση υδρογόνου.

Οσον αφορά τη Ρωσία, όντας ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη και ένας από τους σημαντικότερους παγκοσμίως, μπορεί και διατηρεί ακόμα την επιρροή της, καθώς το φυσικό αέριο θεωρείται καύσιμο μετάβασης προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών. Σύμφωνα με τα σενάρια του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, η ζήτησή του στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού θα αυξηθεί τις επόμενες δύο δεκαετίες, πριν αρχίσει να υποχωρεί. Στην Ευρώπη θα μειωθεί, αλλά δεδομένου ότι η Ρωσία είναι ο οικονομικά αποδοτικότερος προμηθευτής, το μερίδιό της στην αγορά θα διατηρηθεί για την επόμενη δεκαετία. Ετσι, κερδίζει χρόνο για τη δική της διαφοροποίηση, που θα βασίζεται κυρίως στην πυρηνική ενέργεια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γερμανία και άλλοι πρώην ηγέτες της πυρηνικής τεχνολογίας έχουν εκχωρήσει σε μεγάλο βαθμό τον τομέα αυτόν στη Ρωσία, αλλά και στην Κίνα. Η Ρωσία εκμεταλλεύεται τον χώρο που της δίνεται και με όχημα την κρατική εταιρεία Rosatom όχι μόνο κατασκευάζει, αλλά χρηματοδοτεί και λειτουργεί τους πυρηνικούς σταθμούς στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας των χωρών που διεισδύει.

Οι μέχρι τώρα λοιπόν κυρίαρχες χώρες εξαγωγής ορυκτών καυσίμων αξιοποιούν το «παράθυρο ευκαιρίας» για να μετασχηματιστούν σε ισχυρές ηλεκτροπαραγωγές χώρες, με δυνατότητα εξαγωγής καθαρής ενέργειας.

Εκπλήξεις μπορεί να υπάρξουν από άλλες χώρες. Δεν αναμένεται όμως να έρθουν από τους «συνήθεις ύποπτους», όπως η Αμερική ή η Κίνα, καθώς το κλειδί της νέας γεωπολιτικής ισχύος δεν θα είναι κατ’ αντιστοιχία ούτε η εξαγωγή σχιστολιθικού αερίου, ούτε φθηνών ηλιακών συλλεκτών ή ηλεκτρικών μπαταριών αυτοκινήτων. Το κλειδί είναι η πρόσβαση σε φθηνή ανανεώσιμη ενέργεια. Για παράδειγμα, η δυνατότητα εγκατάστασης ηλεκτρολυτών σε υπάρχοντα φωτοβολταϊκά και αιολικά, όπως τώρα συμβαίνει στην Ισπανία, στο Μαρόκο και στη Χιλή, για την παραγωγή καθαρών καυσίμων, μπορεί να αναδείξει αυτές τις χώρες ως υπερδυνάμεις μιας νέας οικονομίας με βάση το υδρογόνο.

Και η χώρα μας θα μπορούσε να αποτελέσει έκπληξη, αν αξιοποιήσει αποτελεσματικά το τεράστιο δυναμικό της στις ανανεώσιμες πηγές και τις επιπλέον προοπτικές που ανοίγει η Ευρωπαϊκή Ενωση, με τη νέα της στρατηγική για τα θαλάσσια (υπεράκτια) αιολικά πάρκα.

Η θαλάσσια αιολική ενέργεια αναμένεται να είναι η σημαντικότερη πηγή παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ευρώπη το 2040. Η προώθησή της, μέσω πλωτών ανεμογεννητριών, είναι απολύτως κατάλληλη για τα ελληνικά ύδατα και μπορεί να μετατρέψει το Αιγαίο σε κέντρο παραγωγής και εξαγωγής καθαρής ενέργειας. Επιπλέον, μπορεί να ενισχύσει την εγχώρια προστιθέμενη αξία και την τοπική απασχόληση με την ανάπτυξη υποδομών σε όλο το εύρος της εφοδιαστικής αλυσίδας (λιμάνια, ναυπηγεία, βιομηχανία καλωδίων).

Τέτοιες πρωτοβουλίες και θεσμικές παρεμβάσεις μπορούν να υπερβούν τη δύσκολη συζήτηση της εξόρυξης υδρογονανθράκων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, που σε λίγα χρόνια θα μοιάζει τελείως ξεπερασμένη. Και να θέσουν τη χώρα σε ρόλο πρωταγωνιστή στη νέα ενεργειακή εποχή.

* Ο κ. Χάρης Δούκας είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ΕΜΠ.