Γενάρης του 2013: Μια μικρή ανασκόπηση των εξελίξεων στην Μ. Ανατολή

 

Από την αραβική άνοιξη στον ισλαμικό χειμώνα;
Ανοιχτό ερώτημα που καθορίζει όμως τη δυναμική των εξελίξεων στον αραβικό κόσμο. Τα γεγονότα στην ευρύτερη περιοχή εναλλάσσονται με ταχύτητα, με αποτέλεσμα να προκύπτει ένα ρευστό σκηνικό που είναι δύσκολη η ασφαλής χαρτογράφησή του. Στη Συρία εκτός της πολιτικοστρατιωτικής αναβάθμισης της αντιπολίτευσης, υπήρξε και η αναγνώριση της, σε διεθνές διπλωματικό επίπεδο. Η πρόσφατη διεθνής διάσκεψη στο Μαρόκο κατέληξε στην αναγνώριση της Συριακής Εθνικής Συμμαχίας, ως νόμιμου εκπροσώπου του συριακού λαού από 114 κράτη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και των 27 της Ε.Ε. Ακόμη και οι Ρώσοι (οι οποίοι ιστορικά έχουν ειδική σχέση με τη Συρία και διατηρούν μεγάλη ναυτική βάση στη χώρα), αναθεωρούν τη στάση υποστήριξης στο καθεστώς, καθώς διαβλέπουν πιθανή νίκη των αντικαθεστωτικών. Είναι πιθανόν η εμφύλια σύρραξη (πού άρχισε τον Μάρτιο του 2011), να διαρκέσει κι άλλο, όμως τι θα προκύψει μετά; Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα παραμείνει η Συρία ενιαίο κράτος στα σημερινά της σύνορα. Οι εσωτερικές θρησκευτικές έριδες, η αυτονομιστική δράση των Κούρδων της Συρίας και οι επεκτατικές βλέψεις των γειτόνων, προμηνούν μάλλον το αντίθετο.

Η Τουρκία διεκδικεί τη συμμετοχή της στα σχέδια της μετά Άσαντ εποχής. Έχει κι αυτή τις δικές της επεκτατικές τάσεις, στην περίπτωση διαμελισμού της Συρίας, πέραν του ότι μια ενδεχόμενη δημιουργία μιας αυτόνομης κουρδικής περιοχής, στο βόριο τμήμα της Συρίας, την αφορά. Αξιοποιεί τη θέση της στο ΝΑΤΟ και εξοπλίζεται, με την άδειά του, με πυραύλους ΠΑΤΡΙΟΤ. Το ΝΑΤΟ από την μεριά του φαίνεται να ευνοεί, στο μέλλον, μια πιθανή ανάμειξη της ΤΟΥΡΚΊΑΣ στη Συριακή κρίση, γεγονός που θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στη σχέση Τουρκίας –Ιράν. Πάντως προς το παρόν παρά τις μεταξύ τους εντάσεις οι εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, προς την Τουρκία συνεχίζονται κανονικά, εν μέσω διεθνών κυρώσεων.

Σημαντική παράμετρος στην περιοχή αποτελεί και η διαμορφούμενη σχέση ανάμεσα στην Ρωσία και την Τουρκία. Πρόσφατα είχαμε την επίσκεψη Πούτιν στην Άγκυρα στην διάρκεια της οποίας υπογράφτηκε μεγάλος αριθμός εμπορικών συμφωνιών όπως και μια ειδικής βαρύτητας συμφωνία για την κατασκευή στην Τουρκία μεγάλης Σοβιετικής μονάδας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Η ανάπτυξη της Τουρκίας ολοένα πλέον περισσότερο εξαρτάται από τη Ρωσία, καθώς η Ρωσία μετατρέπεται σε σημαντικότατη αγορά εξαγωγής Τουρκικών προϊόντων. Η διαφωνία Πούτιν-Ερντογάν στο τέλος της συμφωνίας, στο ζήτημα της Συρίας, περιγράφει αδρά τη σχέση σύμπλευσης και αντιπαλότητας των δύο χωρών.

Στην Αίγυπτο τώρα ο πρόεδρος Μόρσι, προωθεί την πλήρη ισλαμοποίηση της Αιγύπτου. Ήδη είναι σε εξέλιξη μια δεύτερη εξέγερση από τις δυνάμεις που υποστηρίζουν τον κοσμικό χαρακτήρα του αιγυπτιακού κράτους. Οι νέες δυνάμεις που πρωτοστάτησαν στη πρώτη εξέγερση, δεν είχαν τις πολιτικο-οργανωτικές δυνατότητες να επιβληθούν. Με συνέπεια να κυριαρχήσουν οι ισλαμιστές. Η τωρινή αντιπαράθεση μεταξύ Αδελφών Μουσουλμάνων και του Εθνικού Μετώπου Σωτηρίας, θα κρίνει τις πραγματικές δυνατότητες των αντιμαχομένων πλευρών. Κρίσιμος στην έκβαση της κρίσης θα είναι και ο ρόλος του στρατού που φαίνεται διχασμένος. Παίζεται ακόμη ένα ζήτημα και στο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο, καθώς υπάρχει οικονομική κρίση και για αυτό ζητήθηκε από το ΔΝΤ δάνειο ύψους 4,8 δις. δολαρίων. Συμφωνία που προσωρινά αναβλήθηκε, αλλά με πολλαπλές συνέπειες, αν και όταν υλοποιηθεί.

Στο παλαιστινιακό τέλος σημειώθηκε μία πρόσκαιρη διπλωματική επιτυχία που όμως δεν δημιουργεί νομικό γεγονός. Για να υπάρξει πλήρης αναγνώριση του Παλαιστινιακού Κράτους θα χρειασθεί απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου οι ΗΠΑ και το Ισραήλ διαθέτουν πολλές δυνατότητες επηρεασμού του αποτελέσματος. Αυτό βέβαια δεν μειώνει την σημασία της τελευταίας απόφασης του ΟΗΕ που παραμένει από κάθε άποψη σημαντική καθώς η ιδιότητα του παρατηρητή, πέρα από τη γενική πολιτική της σημασία, διασφαλίζει για τους Παλαιστίνιους κι ορισμένα δικαιώματα (τοποθετήσεις στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, διατύπωση αιτημάτων κλπ).
Αλλά, επί της ουσίας, το Παλαιστινιακό τα τελευταία χρόνια, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι περιπλέκεται ολοένα περισσότερο με αποτέλεσμα η λύση του να γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Ανάμεσα στην Παλαιστινιακή αρχή της δυτικής όχθης και την Χαμάς της Λωρίδας της Γάζας υπάρχει αγεφύρωτο χάσμα. Η Παλαιστινιακή κοινότητα έχει οριστικά διαχωριστεί. Το ισλαμικό στοιχείο που έχει αναδειχθεί στους κόλπους της αποτελεί μια δυναμική παράμετρο που δυσχεραίνει, κι αυτή με τον τρόπο της, σημαντικά την ανεύρεση λύσης. Το Παλαιστινιακό έχει γίνει μέρος του ισλαμικού προβλήματος της Μέσης Ανατολής. Έχει αποκτήσει κι αυτή τη διάσταση γεγονός που το κάνει ακόμα πιο σύνθετο και πιο δύσκολο στην επίλυσή του.

Θ.T.

17-1-2013

Το ατραγούδιστο παρόν

Πηγή: http://www.culturenow.gr

Ποτέ άλλοτε στην Ελλάδα το παρόν δεν υπήρξε τόσο ατραγούδιστο όσο στις μέρες μας....

Κι ας έδιναν «ήχο και υλικό» η αγωνία και η οργή των ελλήνων στους δρόμους, στις πλατείες, παντού,  κι ας εγκυμονούσε  η συγκυρία  λόγους κι αφορμές  να γεννηθούν καινούργια τραγούδια, κι όμως…. Τραγούδια από το παρελθόν συνόδευσαν κι εξακολουθούν να συνοδεύουν την αγωνία των αγανακτισμένων ελλήνων, ό,τι ακούστηκε, ό,τι ακούγεται στις διαδηλώσεις τα τελευταία δύο χρόνια έρχεται από τις ισχυρές αποταμιεύσεις του παρελθόντος. 

Πιο ένοχη σιωπή  δεν έχει ζήσει  η τέχνη του τραγουδιού στον τόπο μας. Βλέπουμε την ελληνική κοινωνία να πλήττεται όσο ποτέ άλλοτε, να παίζονται τα πάντα και εμείς, οι δημιουργοί  του ελληνικού τραγουδιού, παραμένουμε βουβοί και άφωνοι, σαν λοβοτομημένοι. Το τραγούδι, το πιο ισχυρό πολιτιστικό όπλο των ελλήνων παραμένει  αυτή τη στιγμή, πάνω στο τραπέζι, άσφαιρο. Και άρα άχρηστο σε μια  κοινωνία που αλλάζοντας, αναζητά εργαλεία αντίστασης. Αν αναλογιστεί κανείς τώρα, πως η τέχνη του ελληνικού τραγουδιού στη χώρα μας, λειτούργησε για δεκαετίες ολόκληρες ως η βασική καλλιτεχνική λεωφόρος  έκφρασης του λαϊκού αισθήματος, ενώ αρκετές φορές διατήρησε και τον αφυπνιστικό και προφητικό της  ρόλο, καταλαβαίνει, γιατί αυτή η απουσία στην παρούσα περίοδο και μοιάζει και δείχνει, κοστοβόρα και εντυπωσιακά εμφανής.

Οι αγορές νίκησαν το ελληνικό τραγούδι πολύ πριν επιτεθούν στην ελληνική κοινωνία. Το εξάντλησαν, το αφαίμαξαν, το μετέβαλλαν σε ένα ακίνδυνο ψυχαγωγικό προϊόν, προορισμένο να διασκεδάζει τις αγωνίες και τους φόβους των ελλήνων, όταν εμφανίζονταν στο δρόμο προς την νέα ευρωπαϊκή πορεία της χώρας- η οποία πορεία όμως, έσκασε σα φούσκα πριν λίγο καιρό γεμίζοντας με πύον όλο το σκηνικό. 

Οι πολυεθνικές δισκογραφικές εταιρείες με τα budgets και τα promotions, τα εκατομμύρια που διακινήθηκαν μέσω μιας πολυπλόκαμης μεταμοντέρνας βιομηχανίας θεάματος, τα μέσα ενημέρωσης και ο διαφημιστικός μηχανισμός προώθησης που αντικατέστησαν μύθους με ψυχή τοποθετώντας στη θέση τους εικονικές και χάρτινες αξίες, αφαίρεσαν το καλλιτεχνικό αίτημα από το τραγούδι και το γύμνωσαν από το βασικό του όπλο: την αυτονομία και ευελιξία του να βλέπει, να προβλέπει και να εκφράζει τη δυναμική μιας κοινωνικής πραγματικότητας, το τώρα και το αύριο σε άρρηκτη  σχέση με το παρελθόν, το πρόσφατο και το απώτατο.  

Η μεγάλη τέχνη βρίσκεται οπουδήποτε ο άνθρωπος κατορθώνει να αναγνωρίζει  τον αληθινό εαυτό του και να τον εκφράζει με πληρότητα μες στο ελάχιστο. Σε αντίθετη πορεία το ελληνικό τραγούδι των τελευταίων χρόνων επέλεξε να εκφράσει  το ψέμα μιας κοινωνίας που ήθελε να ξεχάσει τον εαυτό της, την ιδιοπροσωπία της, λες κι έτσι θα σταματούσαν να λειτουργούν οι αντιφάσεις που την χαρακτήριζαν. Το ελληνικό τραγούδι μέσα στη μικρομεσαία θάλασσα που έπεσε,  ξέχασε να κολυμπά κι έτσι έμεινε για χρόνια στα ρηχά. Γι’ αυτό κι αποκαλύπτεται τώρα ο Βασιλιάς πιο γυμνός από ποτέ στα μάτια όλων μας.

Από την εποχή των μεγάλων συναυλιών για τον Οτσαλάν και τη Σερβία έχουν περάσει πολλά χρόνια. Στο προσκήνιο εμφανίστηκαν δεκάδες νέοι δημιουργοί, νέοι τραγουδοποιοί, νέοι ερμηνευτές. Στο Σύνταγμα είδα ελάχιστους από αυτούς τους «νέους». 
Παραμένει ανοιχτό το ερώτημα, αν το τραγούδι θα εξακολουθήσει να λειτουργεί ως τέχνη ή θα αναλωθεί στο ρόλο του διασκεδαστή μιας μικρομεσαίας αυταπάτης με σαφή όρια και ημερομηνία λήξης.
 Κι όμως στην τέχνη συμβαίνουν πιο εύκολα ανατροπές απ’ ότι στην πολιτική. Ας το ελπίσουμε. 
Όπως λέει κι ο Μπρεχτ «Στον Καιρό της Φρίκης θα τραγουδάμε ακόμα; Ναι. Θα τραγουδάμε. Το τραγούδι της Φρίκης».
Παρασευάς Καρασσούλος

INFO: O Παρασκευάς Καρασούλος γεννήθηκε στην Αθήνα  και μεγάλωσε στον Υμηττό όπου συνεχίζει να ζει και να εργάζεται. 

Είναι στιχουργός, εκδότης  και καλλιτεχνικός διευθυντής της Μικρής Άρκτου. 

Υπήρξε επίσης εκδότης του μηνιαίου διαδικτυακού πολιτιστικού περιοδικού www.hridanos.gr, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Λόγου και Τέχνης στον Υμηττό και εμπνευστής του θεσμού Ακροάσεις Νέων Καλλιτεχνών της Μικρής Άρκτου.

Αναδημοσίευση από το BLOG  ΑΕΡΑΚΙ

«Το μεγάλο μας τσίρκο» του χθες και του σήμερα. Μια κριτική αποτίμηση.

Ένας πραγματικός καλλιτέχνης έχει πάντα μια ορισμένη προαίσθηση των πραγμάτων. Προαισθάνεται τις επερχόμενες αλλαγές.
Γι’ αυτό λέγεται συχνά ότι η τέχνη που προηγείται μιας εποχής είναι πιο πιστή στο πνεύμα της από αυτή που γίνεται κατά την διάρκειά της.Το Μεγάλο μας τσίρκο γράφτηκε σε συγκεκριμένες συνθήκες. Στο τέλος της δικτατορίας και πρωτοπαίχθηκε, για πρώτη φορά, το καλοκαίρι του 1973 τη στιγμή ακριβώς που ο Γ. Παπαδόπουλος επιχειρούσε μια ελεγχόμενη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος (ψήφιση συντάγματος, κυβέρνηση Μαρκεζίνη κλπ.)
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες ο Ι. Καμπανέλης διαισθάνθηκε σωστά ότι ανοίγονταν κάποια περιθώρια κριτικής στη δικτατορία. Η επιθεωρησιακή δομή μιας παράστασης με σπονδυλωτά σκετς και μεγάλα μουσικά διαλείμματα διευκόλυνε κάτι τέτοιο. Έτσι στήθηκε το Μεγάλο μας τσίρκο. Μια πολιτική επιθεώρηση που, εκ των πραγμάτων, έπαιρνε το νόημα μιας παράτολμης πράξης αντίστασης στη χούντα.

Το περιεχόμενο του έργου, οι βασικές του αναφορές, τα μηνύματα που εξέπεμπε, έμελλε να αποτελέσουν το περίγραμμα του κυρίαρχου πολιτικού λόγου όλης της μεταπολίτευσης.
Η εξάρτηση, η άδικη μεταχείριση της Ελλάδας από τους ξένους, το ανεξαρτησιακό αίτημα, η διχόνοια, οι εθνικές καταστροφές, το 1821, ο Κολοκοτρώνης, η εθνική αντίσταση, το αίσθημα της προδοσίας, η 3η Σεπτέμβρη και οι αγώνες για την δημοκρατία, ο Γ. Παπανδρέου, η λαϊκή τέχνη, ο καραγκιόζης κλπ. κλπ.

Το μεγάλο μας τσίρκο απηχεί το κλίμα της μεταπολίτευσης και ιδιαίτερα των πρώτων χρόνων της. Έρχεται από τα παλιά. Ανήκει στην εποχή του. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την αλλαγή του 1974.
Δεν εισάγει στο παρόν και πολύ περισσότερο δεν υπαινίσσεται κάτι για το μέλλον.
Οι παραλληλισμοί της σημερινής κατάστασης με εκείνες, στις οποίες αναφέρεται το έργο, δεν ισχύουν.

Ο ίδιος ο Καμπανέλης είχε βαθιά επίγνωση αυτού του γεγονότος και αρνούνταν πεισματικά να ξανα-ανεβάσει το έργο.
Πίστευε πως ήταν ένα έργο επικαιρικό, γραμμένο εν θερμώ, μια συγκεκριμένη στιγμή, για ένα συγκεκριμένο λόγο. Και είχε δίκιο.

Οι πολιτικές καταστάσεις είναι εφήμερες. Το θεατρικό έργο που συνδέεται με αυτές είναι επίκαιρο όσο αυτές ισχύουν. Από κει και πέρα κι αυτό περνάει στην ιστορία. Αυτή είναι η μοίρα των έργων που σε συγκεκριμένες συνθήκες στρατεύονται και υπηρετούν έναν πολιτικό σκοπό.

Το Μεγάλο μας τσίρκο έχει ήδη καταγραφεί σαν μια από τις κορυφαίες μορφές μέσα από τις οποίες ο χώρος της τέχνης εκδήλωσε την αντίστασή του στη χούντα. Επί πλέον είναι το έργο που διέγραψε με τον πιο παραστατικό τρόπο το πολιτικό πλαίσιο αναφοράς των μετέπειτα χρόνων.

Ο παραλληλισμός των συνθηκών που γέννησαν το Μεγάλο μας τσίρκο με τις συνθήκες που αντιμετωπίζουμε σήμερα, είναι εντελώς ατυχής. Τα συνθήματα που ακούγονται στο τέλος της παράστασης «ψωμί – παιδεία -ελευθερία», «η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» κλπ. αντηχούν σαν μακρινός απόηχος μιας περιόδου που βρίσκεται στη δύση της.
Η μαζική προσέλευση του κοινού δεν στοιχειοθετεί τον επικαιρικό χαρακτήρα του έργου. Το έργο είναι ούτως ή άλλως ανεπίκαιρο. Απλά φανερώνει την κυρίαρχη τάση της Ελληνικής κοινωνίας για προσφυγή στο παρελθόν. Γεγονός που παρατηρείται συχνά σε μεταβατικές συνθήκες, όπως είναι οι σημερινές, όπου οι κοινωνίες αναζητούν την ευθύνη των όσων επώδυνα συμβαίνουν σε παλιές αιτίες και αρθρώνουν παλιά συνθήματα.
Υπάρχει όμως και σήμερα έδαφος για θετικούς προσδιορισμούς στην Ελληνική κοινωνία. Αρκεί να απευθυνθούμε σε αυτήν με σύγχρονο τρόπο και με βάση τις ανάγκες των καιρών. Όχι στο θυμικό και στο συναίσθημα. Αλλά στη λογική και την γνώση. Στην ανάγκη για αυτογνωσία της Ελληνικής κοινωνίας και στην ανάγκη για δυναμική προσαρμογή στα νέα διεθνή δεδομένα.
Ο τραυματισμός της Εθνικής μας υπερηφάνειας δεν μπορεί να μας οδηγεί στο να παραβλέπουμε τα δικά μας λάθη και τις δικές μας αδυναμίες (που είναι το κύριο) και να ψάχνουμε για ευθύνες στους ξένους.
Έχουμε την γνώμη πως η συγκεκριμένη παράσταση κυρίως προς αυτή την κατεύθυνση «έγραψε», άσχετα και πέρα από τις όποιες προθέσεις των συντελεστών της.
Τόσος θεατρικός «κάματος» τόσο «δουλεμένη» υποκριτικά και σκηνοθετικά παράσταση με ένα τόσο ιστορικά παλιό περιεχόμενο. Κρίμα.

Μποϊδίδου Σοφία -Μήλιος Χρήστος
Γενάρης του 2013

2013: Η Ελλάδα στον μονόδρομο (πλέον) των μεταρρυθμίσεων. Θα μπορέσει να τα καταφέρει;

Το 2013 είναι ένας κρίσιμος χρόνος για την Ελλάδα .
Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του μνημόνιου θα πρέπει να υλοποιηθούν μια σειρά μεταρρυθμίσεις προκειμένου να εισπραχθούν οι υπολειπόμενες δόσεις του δανείου και να προχωρήσει το πρόγραμμα σταθεροποίησης της Ελληνικής οικονομίας  (υποστηριζόμενο κι από άλλες Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και διευκολύνσεις).Η Κυβέρνηση,  σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της,  δεν έχει κανένα περιθώριο αθέτησης των συμφωνιών. Είναι υποχρεωμένη, μέσα σε αυστηρά χρονικά πλαίσια, να φέρει σε πέρας όλο το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που υπαγορεύει το μνημόνιο. Οποιεσδήποτε καθυστερήσεις, ανακολουθίες κλπ. ισοδυναμούν με νέα κρίση στις Ελληνο-Ευρωπαϊκές σχέσεις, κρίση αναξιοπιστίας, και οπωσδήποτε κάποια ανακοπή,  έστω και πρόσκαιρη, του συμφωνημένου προγράμματος χρηματοδότησης και νέες διαπραγματεύσεις και συμφωνίες με άγνωστη ( και πιθανώς δυσμενέστερη) κατάληξη.

Οι καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα είναι εντελώς ανακόλουθες. Δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών. Καλούμαστε να κάνουμε κάποιες μεταρρυθμίσεις υπό το κράτος απειλών και εκβιασμών, μέσω δανειακών συμβάσεων και μνημονίων. Χωρίς νάχουμε την παραμικρή αίσθηση της κρισιμότητας των καταστάσεων,  στις οποίες έχουμε περιέλθει,  και των μεταρρυθμίσεων που επείγει να κάνουμε, από μόνοι μας,  προκειμένου να διασωθούμε.
Παίρνονται μέτρα μεταρρυθμιστικά αποσπασματικά,  λόγω μνημονίου, χωρίς να συνιστούν αυτά με κανένα τρόπο κάποιο συγκεκριμένο μεταρρυθμιστικό σχέδιο.

Οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα είναι επιτακτική ανάγκη- ήταν και πριν την κρίση.
Η ανάγκη αυτή δεν είναι συνειδητοποιημένη και δεν υπάρχουν οι όροι να συνειδητοποιηθεί.
Οι μεταρρυθμίσεις δυστυχώς δεν αποτελούν πολιτικό αιτούμενο των καιρών. Δεν αποτελούν κανενός είδους πρόταγμα  της Ελληνικής κοινωνίας.
Το λεγόμενο «αντι-μνημονιακό κίνημα» είναι ένα αντι-μεταρρυθμιστικό κίνημα.
Η Ελληνική κοινωνία, τα δυναμικά της στρώματα, είναι αντίθετα σε κάθε μεταρρύθμιση. Επιζητούν επάνοδο στο καθεστώς του 2008 και στα προνόμια που ίσχυαν. Πράγμα αδύνατο, υπό τις παρούσες συνθήκες . Δεν πρόκειται κάτι τέτοιο να ξανασυμβεί.
Από την άλλη σε ιδεολογικό επίπεδο υπάρχει απόλυτη κυριαρχία του προστατευτισμού και του κρατισμού. Τα πάντα έχουν παραπεμφθεί στο κράτος (το ανεπαρκέστατο και αδύναμο αυτό εργαλείο) και την κυβέρνηση.
Οτιδήποτε κινείται στο χώρο του ιδιωτικού αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα  και αρνητισμό. Τα πάντα υπόκεινται σε κυβερνητικές παρεμβάσεις. Όλες οι αγορές και όλα τα επαγγέλματα. Η Ελληνική κοινωνία  έχει γαλουχηθεί, επί σειρά ετών,  να περιμένει τα πάντα από την  Κυβέρνηση και το Κράτος.
Πως θα μπορέσουμε να περάσουμε από αυτό το καθεστώς, του προστατευτισμού και των κυβερνητικών παρεμβάσεων,  σε ένα άλλο που θα στηρίζεται στη θέσπιση κανόνων μιας ελεύθερης και ανταγωνιστικής οικονομίας; Πώς θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε από την παθολογική εσωστρέφεια και τον κρατισμό και να ενταχθούμε στην αδυσώπητη παγκόσμια πραγματικότητα του ανταγωνισμού και των ανοιχτών αγορών; Υπάρχει, στις σημερινές συνθήκες,  άλλος τρόπος  να επιβιώσουμε;

Οι ουσιαστικές συζητήσεις για την αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει.
Δεν έχουμε ακόμα ξεκαθαρίσει για τι είδους μεταρρύθμιση μιλάμε.
Θα πρέπει βέβαια να «απαλλαγούμε» (κυριολεκτικά) από την έννοια της «αλλαγής» που τόσο μας ταλαιπώρησε την περίοδο της μεταπολίτευσης και με την οποία ερωτοτροπεί τελευταία ο Αλέξης Τσίπρας προκειμένου να συστεγάσει όλες τις τάσεις και τα ρεύματα που αναπτύσσονται στον χώρο του. 

Η μεταρρύθμιση, ο εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα από την δεκαετία του ’60 έχει το νόημα του εξευρωπαϊσμού, της προσαρμογής στα  Ευρωπαϊκά δεδομένα. Το περιεχόμενό του είναι προσδιορισμένο.
Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Ευρώ συνέβαλε αναμφίβολα στην οικονομική ανάπτυξη αλλά άφησε ανέπαφες τις δομές της Ελληνικής κοινωνίας, που παρέμειναν τριτοκοσμικές.
Η «αλλαγή» της Ελληνικής κοινωνίας δεν αφορά κανέναν σοσιαλισμό. Όπως δεν τον αφορούσε και το ’81. Και η Ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να επιστρέψει στο  καθεστώς πριν από την κρίση. Μόνη διέξοδος  η ριζική μεταρρύθμιση του υπάρχοντος καθεστώτος. Ο εκσυγχρονισμός με την έννοια του εξευρωπαϊσμού .

Η οριακότητα των καταστάσεων στις οποίες έχουμε περιέλθει  δεν επιτρέπει καμιά γενικολογία. Όσοι επικαλούνται την αναγκαιότητα του εκσυγχρονισμού της Ελληνικής κοινωνίας (κύρια από τον χώρο της κεντρο-αριστεράς)  θα πρέπει να περάσουν από το επίπεδο των  παραγοντικών πρωτοβουλιών στο επίπεδο των προγραμματικών επεξεργασιών και συγκλίσεων.
Χρειάζονται πολύ συγκεκριμένες μελέτες και προγράμματα στη θέση των γενικών διακηρύξεων. Το επιβάλει  η συνθετότητα των σύγχρονων προβλημάτων και η υπεύθυνη στάση απέναντι σε αυτά.
Η πρώτη όμως μεγάλη μάχη  θα πρέπει να δοθεί στο ιδεολογικό επίπεδο. Αν δεν αντιστραφεί το κλίμα, αν η Ελληνική κοινωνία δεν πεισθεί ότι οι μεταρρυθμίσεις  είναι προς το συμφέρον της (μεσοπρόθεσμα και με την γενικότερη έννοια του συμφέροντος κι όχι την αυστηρά μισθολογική),  κανένα κεντρο-αριστερό εγχείρημα δεν πρόκειται να ευδοκιμήσει. Γιατί ο κεντρο-αριστερός χώρος,  σήμερα στην Ελλάδα,  δεν μπορεί να ανασυγκροτηθεί με παραδοσιακούς όρους(σαν αντι-δεξιός «δημοκρατικός» χώρος). Αλλά σαν ένας σύγχρονος μεταρρυθμιστικός χώρος. Όλη όμως η υπόθεση της μεταρρύθμισης σήμερα στην Ελλάδα στερείται κοινωνικής βάσης. Σε αυτή την διαπίστωση θα πρέπει να στηριχθεί κάθε προσπάθεια ανασύνθεσης του κεντρο-αριστερού χώρου.

Η νέα λοιπόν κεντρο-αριστερά θα πρέπει να αποκτήσει το δικό της πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, πέρα από κάθε μνημόνιο. Και να πείσει την κοινωνία για τις μεταρρυθμίσεις που θέλει να κάνει. Ετσι μόνο θα πάψει να ταυτίζεται με το μνημόνιο (και με ότι σημειολογικά αντι-λαϊκό συνεπάγεται κάτι τέτοιο).

Όλα αυτά είναι στην ημερήσια (= ετήσια) διάταξη του 2013. Και θα λάβουν μέρος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αρκεί να αποφύγουμε έναν διαφαινόμενο κίνδυνο ακυβερνησίας. Που θάναι ότι χειρότερο, κι ίσως μη επανορθώσιμο, μας έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια.

Μήλιος Χρ.
1-1-2013